Онлајн пазарувањето ги празни трговските центри, трендот расте и во Македонија

Во последните години, навиките на потрошувачите ширум светот доживуваат големи промени. Сè повеќе луѓе се откажуваат од класичното одење во продавници и трговски центри и своите потреби ги задоволуваат преку интернет. Брзата достава, можноста за споредба на цени и производи, како и значително пониските цени во онлајн продавниците, доведоа до тоа малопродажбата да се пресели на дигиталните платформи.

Според глобалните податоци, во 2024 година е-трговијата зазема околу 20 проценти од вкупната малопродажба, што претставува рекорден скок во споредба со претходните години. Проекциите се дека до 2028 година овој удел ќе достигне над 22 проценти. Во САД, на пример, уделот на онлајн продажбата веќе е над 16 проценти, додека Кина е апсолутен лидер со повеќе од една третина од вкупната малопродажба преку интернет.

Трговските центри, кои некогаш беа главна дестинација за купување и социјализација, денес бележат значителен пад на посетеност. Во многу земји дел од нив се затвораат, а други се пренаменуваат во т.н. „lifestyle“ комплекси – комбинација од продавници, ресторани, кино-сали, фитнес и работни простори, во обид да привлечат нови генерации купувачи кои бараат повеќе од обично шопинг-искуство.

Македонија го следи трендот

Иако земјата заостанува зад глобалните показатели, онлајн пазарувањето и кај нас бележи стабилен раст. Според податоците, во Северна Македонија е-трговијата во моментов учествува со околу 6,7 проценти во вкупната малопродажба, а прогнозите се дека до 2029 година тој удел ќе се искачи на над 8 проценти.

Податоците од Државниот завод за статистика и европските истражувања покажуваат дека сè повеќе граѓани купуваат преку интернет. Во 2017 година само околу 20 проценти од корисниците на интернет направиле барем една онлајн нарачка. Тој број во 2019 година пораснал на 36 проценти, а во 2020 година, за време на пандемијата, скокнал на над 40 проценти.

Во споредба со регионот, Македонија има умерен процент на онлајн купувачи. Србија е пред нас со над 60 проценти интернет корисници кои купуваат преку е-продавници, додека ние се движиме околу 32 проценти. Сепак, трендот е позитивен и константен, а експертите очекуваат во наредните години процентот да продолжи да расте.

Нови предизвици за класичната трговија

Иако онлајн пазарувањето нуди многу предности, класичните продавници сè уште имаат важна улога. Дел од потрошувачите сакаат физички да го видат и испробаат производот, особено кога станува збор за облека или техничка опрема. Затоа, експертите сметаат дека иднината ќе биде во комбинирање на двата концепти – т.н. „омни-канал“ продажба, каде физичките и дигиталните продавници ќе функционираат паралелно, надополнувајќи се меѓусебно.

Во Македонија, дел од најголемите трговски центри веќе почнаа да инвестираат во дигитална инфраструктура и да нудат нови услуги како онлајн каталози, брза достава и можност за онлајн резервации на производи. На овој начин се обидуваат да одговорат на потребите на новата генерација купувачи, кои сè повеќе го вреднуваат времето и удобноста.

Онлајн пазарувањето несомнено ја менува малопродажбата ширум светот и го редефинира класичниот концепт на трговските центри. Македонија го следи истиот тренд, иако со помала брзина, но со јасни знаци дека иднината на пазарувањето е дигитална. Трговците кои навремено ќе се прилагодат и ќе понудат комбинација од физичко и онлајн искуство ќе бидат оние што ќе опстанат и ќе напредуваат во новата ера на малопродажбата.